شرایط اخذ تابعیت ایران
در این مقاله شرایط اخذ تابعیت ایران مورد بررسی است.
تابعیت هر کشوری بر اساس دو مبنای خون یا خاک کسب میشود . بر طبق سیستم خون ، طفل پس از تولد تابعیت پدر و مادر را کسب می کند و بر طبق سیستم خاک ، طفل در هر کشور و قلمرویی که متولد شده است تابعیت آنجا را کسب می کند .
بر اساس ماده 41 قاون اساسی:
تابعیت کشور ایران حق مسلم هر فرد ایرانی است و دولت نمی تواند از هیچ ایرانی سلب تابعیت کند ، مگر به درخواست خود شخص یا در صورتیکه شخص به تابعیت کشور دیگری درآید .
بر اساس ماده 42 قانون اساسی :
اتباع خارجه می توانند در حدود قوانین مشخص شده به تابعیت ایران درآیند و سلب تابعیت این اشخاص در صورتی ممکن است که دولت دیگری تابعیت آن ها را به عهده بکیرد یا خود این اشخاص درخواست کنند .
در رابطه با اعطای تابعیت ایرانی سیستم مختلط یعنی سیستم خون و خاک بر اساس ماده 976 قانون مدنی برگزیده شده است که در واقع اصل این ماده براساس سیستم خون استوار بوده و پذیرش بر اساس سیستم خاک بصورت استثنا است .
بر اساس ماده 976 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران اشخاص ذیل تبعه ایران محسوب می‌شوند :
- کلیه‌ی ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آنها مسلم باشد. تبعیت خارجی کسانی مسلم است که مدارک تابعیت آنها مورد اعتراض دولت ایران نباشد .
- کسانی که پدر آنها ایرانی است اعم از این که در ایران یا درخارج از ایران متولد شده باشند .
- کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیرمعلوم باشند .
- کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آنها در ایران متولد شده به وجود آمده‌اند .
- کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به هجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند والا قبول شدن آنها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است .
- هر زن تبعه‌ی خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند .
- هر تبعه‌ی خارجی که تابعیت ایران را تحصیل کرده باشد .
همانطور که در ماده 976 آمده است فرزند حاصل از ازدواج با مرد تبعه خارجی از نظر تابعیت ملحق به پدر است و تابعیت کشوری را دارا می باشد که پدر تبعه آن است ، تا قبل از تصویب قانون جدید چنین فرزندانی می توانستند تنها پس از رسیدن به هجده سال تمام با شرایطی اقدام به درخواست تابعیت ایران را بنمایند.
در سال ۱۳۸۵ قانونی تحت عنوان قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندانی که از مادر ایرانی و پدری خارجی متولد می‌شوند تصویب گردید و اکنون پس از هشت سال، اصلاحیه آن در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی و اصلاح واقع شده است. به موجب قانونی که هشت سال پیش به تصویب رسید و هنوز لازم‌الاجراست، فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی که در ایران متولد شوند، میتوانند بعد از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام تقاضای تابعیت ایرانی کنند.
لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی
دولت مدتی قبل اقدام به تصویب لایحه ای با عنوان اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، به شرح زیر نموده و برای تبدیل به قانون نهایی به مجلس شورای اسلامی ارسال نمود. لایحه مزبور به امضای توامان رئیس جمهور، وزیر امور خارجه، وزیر اطلاعات، وزیر کشور و وزیر دادگستری رسیده است و در تاریخ ۲۹/۸/۱۳۹۷ از سوی رئیس جمهور برای تشریفات قانونی مربوط به تصویب آن به ریاست مجلس شورای اسلامی ارسال گردید و ضمن تصویب مراتب در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، در دستور ارائه در صحن علنی قرار گرفت.
مفاد مقرر در این لایحه، به شرح ذیل می باشد : ” فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی می توانند به درخواست مادر ایرانی خود به تابعیت ایرانی در آیند. فرزندان مزبور در صورت عدم تقاضای مادر می توانند پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی تقاضای تابعیت نمایند که در صورت فقدان مشکل امنیتی(به تشخیص وزارت اطلاعات) به تابعیت ایرانی پذیرفته شوند”
این لایحه در مجلس شورای اسلامی با اصلاحاتی به شرح زیر به تصویب رسید. براساس این قانون فرزندان حاصل از ازدواج شرعی زنان ایرانی با مردان غیرایرانی که قبل یا بعد از تصویب این قانون متولد شده یا می‌شوند، قبل از رسیدن به سن هجده سال تمام شمسی به درخواست مادر ایرانی در صورت نداشتن مشکل امنیتی (به تشخیص وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) به تابعیت ایران درمی‌آیند. همچنین فرزندان مذکور پس از رسیدن به سن هجده سال تمام شمسی، در صورت عدم تقاصای مادر ایرانی، میتوانند تابعیت ایران را تقاضا کنند که در صورت نداشتن مشکل امنیتی به تابعیت ایرانی پذیرفته می شوند. پاسخ به استعلام امنیتی باید حداکثر ظرف سه ماه انجام شود و نیروی انتظامی مکلف است نسبت به صدور پروانه اقامت برای پدر غیرایرانی در صورت نداشتن مشکل امنیتی اقدام کند. در صورتی که پدر یا مادر متقاضی در قید حیات نبوده و یا در دسترس نباشند، در صورت ابهام در احراز نسبت به متقاضی، احراز نسب با دادگاه صالح می باشد . بر این اساس افراد فاقد تابعیتی که خود و حداقل یکی از والدین شان در ایران متولد شده باشند، میتوانند پس از رسیدن به سن هجده سال تمام شمسی، تابعیت ایرانی را تقاضا کنند که در صورت نداشتن سوء پیشینه کیفری و نیز نداشتن مشکل امینی به تابعیت ایران پذیرفته می شوند .
به نظر می رسد با تصویب این قانون تکلیف تابعیت بسیاری از فرزندان مادران ایرانی اعم از کسانی که در داخل ایران و یا در خارج از ایران اقدام به ازدواج با مردان خارجی نموده روشن گشته و بخشی از مشکلات فراوانی که بویژه بر سر راه فرزندان مادران ایرانی در داخل ایران از جهت نداشتن هویت مشخص بوده است کاسته گردد.
شرایط کسب تابعیت ایرانی چیست؟
طبق ماده 979 قانون مدنی اشخاصی میتوانند تابعیت ایران را تحصیل کنند که دارای شراسط ذیل باشند:
- فرد متقاضی باید به سن 18 سال تمام رسیده باشد.
- فرد متقاضی باید 5 سال را چه به صورت متوالی یا به صورت متناوب در خاک ایران ساکن بوده باشد.دقت کنید در این مورد اقامت خارجه که برای خدمت به دولت ایران بوده باشد نیز حکم اقامت در خاک ایران را دارد.
- فرد متقاضی از خدمت نظامی فراری نباشد.
- فرد متقاضی در هیچ کشوری به جنایت غیر سیاسی و یا جنحه مهم محکوم نشده باشد.
- فرد متقاضی باید تمکن مالی ارائه و یا شغل معینی دارا باشد.
(در نتیجه هر شخصی نمیتواند تابعیت ایران را بگیرد مگر آنکه شرایط بالا را دارا باشد.)
مدارک مورد نیاز برای اخذ تابعیت ایران چیست؟
- تکمیل فرم درخواست تحصیل تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران
- ارائه ی اصل و کپی مدرک شناسائی و یا گذرنامه خارجی متقاضی
- ارائه هشت قطعه عکس 4*6 ، پشت نویسی شده (برای خانمها با رعایت حجاب کامل اسلامی)
- ارائه دو نسخه رونوشت مصدق اسناد هویت متقاضی، همسر و اولاد صغیر او که نشاندهنده هویت و خصوصیات شخصی آنها باشد
- گواهی وزارت کار مبنی بر کارائی متقاضی با توجه به نیازهای فنی و تخصصی و …. در کشور
- گواهی مقامات انتظامی مبنی بر تایید صلاحیت فرد متقاضی
- فتوکپی از آخرین مدرک تحصیلی فرد متقاضی
- موافقت وزارت کشور باستناد گواهی نیروی انتظامی کل کشور که با توجه به شرایط تحصیل تابعیت صادر می گردد
- گواهی وزارت کشور مبنی بر آشنائی متقاضی با زبان فارسی، تاریخ و قانون اساسی کشور
- گواهی وزارت کشور مبنی بر انجام مراسم تحلیف متقاضی نسبت به وفاداری او به قانون اساسی کشور
- ارائه رسید پرداخت هزینه های مربوطه
اخذ تابعیت ایران چه آثاری برای افراد دارد؟
دقت کنید که افرادی که تابعیت ایرانی را دریافت می کنند از تمامی حقوق ایرانیان بهره مند می شوند اما برخی مشاغل و مناصب به دلیل بالا بودن حساسیت آن مشاغل قابل تصدی برای این افراد تبعه نیست .
مشاغل دارای حساسیت عبارتند از :
- ریاست جمهوری و معاونین او
- عضویت در شورای نگهبان یا ریاست قوه قضاییه
- عضویت در وزارت ، کفالت وزارت
- عضویت در استانداری یا فرمانداری
- عضویت در مجلس شورای اسلامی
- عضویت در شورای استان یا شهر
- بالاترین رده فرماندهی در ارتش
- بالاترین رده فرماندهی در نیروی انتظامی
- عضویت در پست های مهم اطلاعاتی
- عضویت در پست های مهم امنیتی
